تشنج کودکان در خواب دلایل متفاوتی دارد. دلایل آن میتواند شرایط محیطی متشنج همانند استرس و محیط ناآرام باشد. همچنین تشنج در خواب چه در کودکان و چه در بزرگسالان، علائم بیماریهای خاصی مثل صرع است. در این مقاله سعی داریم به دلایل تشنج در کودکان در خواب اشاره کنیم. در ادامه به راهکارهای سادهای برای کم کردن احتمال تشنج کودکان میپردازیم. در نهایت به کاهش استرس شما در مدیریت این شرایط بهعنوان والد اشاره میکنیم. با ما همراه باشید.
علل تشنج کودکان در خواب متفاوت است
در ادامه چند دلیل رایج را بررسی میکنیم.
- ضربه شدید به سر
- تب بالا
- دلایل ژنتیکی
- عفونت مغز و نواحی مغزی
- کمبود اکسیژنرسانی به مغز
- هیدروسفالوس یا آب آوردن مغز
- اختلالات رشدی مغز
آیا ضربه شدید به سر لزوماً باعث تشنج کودکان در خواب میشود؟
باید گفت ضربه شدید به سر کودک حتماً باعث تشنج در خواب نمیشود. اما بیتأثیر هم نیست. پیشتر گفتیم از علل تشنج کودکان در خواب ضربه به سر است. از نظر برخی متخصصین، کودکی که بهدلیل آسیب به سر دچار تشنج در خواب میشود زمینه ژنتیکی دارد. برخی زمینه ژنتیکی قویتر و برخی ضعیفتری دارند که بهمراتب در میزان و تکرر تشنج تأثیر میگذارد. تفاوتی که عوامل ارثی ایجاد میکند هم همین است. از بین دو کودکی که آسیب سر دیدند، طبعاً کودکی که زمینه ژنتیکی دارد دچار تشنج میشود.
باید توجه کرد که اعضای خانواده کودک ممکن است تجربه یا بیماری مشابهی نداشته باشند. اما در ژنهای کودک تغییراتی رخ داده باشد.
تب بالای کودک و تشنج
تب بالا در کودکان 6 ماهه تا 2 ساله میتواند سبب تشنج شود. این نوع از تشنج در خواب کمتر از 5 دقیقه طول میکشد. در این مدت کودک حالت هوشیاری ندارد. دستها و پاهایش سفت شده و به شدت میلرزد. کف کردن دهان، از دست دادن کنترل ادرار و خوابآلودگی تا یک ساعت پس از بیدار شدن از دیگر علل تشنج کودکان در خواب به خاطر تب بالاست. این گونه از تشنج با پایین آوردن دمای بدن و درمان پزشک تکرار نشده و کودک رو به بهبودی کامل میرود.
-
عفونت مغز و نواحی مغزی
عفونت اعصاب مرکزی مغز با ویروس ایدز، مالاریا، هر پس سیمپلکس، سیستم سرکوزیس و غیره از علل تشنج کودکان در خواب است. احتمال عفونت مغز ناشی از ویروس بیشتر از باکتریهاست. تشنج در خواب از عارضههای بعد از عفونت مغزی به حساب میآید. معمولاً این نوع از عفونتها نیاز به درمان جداگانه ندارند؛ مگر در زمانی که عفونت در مرحله حادی باشد.
-
کمبود اکسیژنرسانی به مغز
کمبود اکسیژن شدید در مغز خطرات تهدیدکنندهای مثل تشنج و کما دارد. ده دقیقه محرومیت از اکسیژن کافی است تا مرگ مغزی رخ دهد. مرگ مغزی به معنای متوقف شدن تمام فعالیتهای مغز است. در چنین حالتی فرد به فوریتهای پزشکی برای تنفس کشیدن و زنده ماندن دارد.
-
هیدروسفالوس یا آب آوردن مغز
هیدروسفالوس جمع شدن تدریجی مایعات در مغز است. این جمع شدگی باعث سنگینی و فشار روی مغز شده و به آن آسیب وارد میکند. خوشبختانه با شناسایی علائم آن میتوان آن را درمان کرد. عدم درمان خطر تشنج در کودک و مرگ را در پی دارد. از علائم آن میتوان به سردرد، احساس ناخوشی، دید تار و به سختی راه رفتن در کودک اشاره کرد.
-
اختلالات رشدی مغز
ناهنجاریهای ذهنی، رشد ناقص مغز و اختلالاتی از این قبیل میتواند از علل تشنج کودکان در خواب باشد. همچنین آسیب سر جنین هنگام زایمان یا رشد و نمو ناقص حنین در رحم اختلالاتی در پی دارد. اوتیسم هم نشانههایی مثل تشنج کودکان در خواب را به همراه دارد. تأثیر نارساییهای مغز در تشنج بدیهی است؛ از این نظر که تشنج بهدلیل عملکرد نادرست بخشهایی از مغز است.
راهکارهای پیشنهادی برای کاهش احتمال تشنج در کودکان
- مراقبت از سر کودک و جلوگیری از آسیب خوردن به سر: کودک را به بچههای بزرگتر از خودشان نسپارید. قسمتهای خطرناک خانه مانند لبه اپن و در و پنجرههای آهنی را عایق کنید. کودک را روی صندلی یا میز و نزدیک پلهها تنها نگذارید. در هنگام بازیهایی مثل دوچرخه سواری از کلاه ایمنی استفاده کنند.
- تغذیه و سبک زندگی مادر در دوران بارداری: عدم استعمال سیگار و مصرف نوشیدنیهای الکلی مهم است. تغذیه ناسالم، خطر ابتلا به سکته قلبی و بیماریهای قلبی مادر و فرزند را تشدید میکند.
واکسیناسیون مرتب و به موقع والد و کودک: یکی از علل تشنج کودکان در خواب عفونتهای ویروسی و باکتریایی است.
دقت در طبخ گوشت، شستشو اصولی میوهها و سبزیجات قبل از مصرف و شستشو مکرر دستهای کودک بعد از تماس با اشیاء.
مدیریت شرایط
هنگام مشاهده فردی در تشنج طبیعی است نگران یا وحشتزده شوید. چه بسا این فرد کودک شما باشد، اما بهعنوان والد وظیفه شماست که احساسات خود را مدیریت کرده و بهترین تصمیمگیری را کنید. به شخصی که نزدیکتان است بسپارید تا با اورژانس تماس بگیرد. اگر تنها هستید، با حفظ آرامش و خونسردی مراحل زیر را طی کنید:
- به آرامی کودک را روی زمین گذاشته و اطراف او را خلوت کنید.
- کودک را به پهلو قرار دهید تا از تنفس راحت کودک مطمئن شوید.
- اگر کودک استفراغ کرد، دهانش را به آرامی تمیز کنید تا راه تنفس بسته نشود.
- دقت کنید اطراف سر یا گردن او لباسی تنگ نباشد.
- به هیچ عنوان دست و پای کودک را سفت نه ندارید، این امر لرزش را متوقف نمیکند و باعث عدم راحتی میشود.
- تا زمانی که لرزش متوقف نشده (که عموماً 5 دقیقه طول میکشد) خوراکی، شربت و قرصی به کودک ندهید. مطمئن شوید کودک به هوش آمده است.
- در گوشهای یادداشت کنید که تشنج کودک چقدر طول کشیده یا به خاطر سپارید.
- عدم تعادل، حس خستگی و خواب آلودگی کودک بعد از تشنج طبیعی است. به کودک فرصت استراحت بدهید.
کلام پایانی
علل تشنج کودکان در خواب طیف وسیعی را شامل میشود. این دلایل میتواند ژنتیک، ضربه به سر، اختلالات، عفونت، آب آوردن مغز و کمبود اکسیژن باشد. همچنین به راهکارهای سادهای برای پیشگیری از تشنج مثل تغذیه سالم و مصرف درست خوراکیها، جلوگیری از ضربه خوردن سر، واکسیناسیون مرتب پرداختیم. به اهمیت مدیریت شرایط هم اشارهای داشتیم.
