آیا کودک شما علائمی مانند استفراغ، کاهش هوشیاری، خواب آلودگی و بی‌حالی بیش از حد، لکنت زبان و ضعف عضلانی و حرکتی دارد؟ شاید شما او را نزد پزشک برده‌اید و پزشک تشخیص داده که کودک شما یا سرما خورده است یا مشکل خاصی ندارد و با چند قلم دارو، حال او خوب می‌شود اما نتیجه‌ای حاصل نشده است. ما قصد داریم شما را با اختلالی آشنا کنیم به نام سندروم ری در کودکان. این بدین معنا نیست که کودک شما حتماً به این سندروم مبتلاست. اما آگاهی از این مطلب می‌تواند شما را در روند درمان کودکتان کمک کند. با ما همراه باشید تا با این سندروم بیشتر آشنا شویم و دلایل ابتلا به آن را بیشتر بشناسیم.
سندروم ری چیست؟
سندروم ری یک اختلال نادر در عملکرد مغز است. این اختلال اغلب در کودکان و نوجوانان زیر 18 سال و بعد از بهبود یافتن از بیماری‌های عفونی و ویروسی مثل آنفلوانزا، آبله مرغان و سرماخوردگی اتفاق می‌افتد. این سندروم مستقیم بر مغز و کبد تأثیر می‌گذارد. تورم در کبد و مغز و همچنین مسمومیت کبد از جمله تأثیرات این سندورم است. معمولاً از یک روز تا 2 هفته پس از عفونت یا پخش شدن ویروس در بدن ایجاد می‌شود. سندروم ری اگر درمان نشود، ممکن است باعث آسیب شدید به کبد و مغز و در نهایت منجر به مرگ شود. در موارد شدید حدود 20 تا 40 درصد امکان مرگ وجود دارد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود یک سوم از کسانی که از مرگ نجات پیدا می‌کنند تا حدی آسیب مغزی جدی خواهند داشت. شیوع این سندروم کمتر از یک در یک میلیون کودک در سال است. تشخیص و درمان به موقع باعث شده میزان مرگ از حدود 50 درصد به 20 درصد برسد. بهبودی کامل بستگی به این دارد که چه مقدار از مغز و کبد تحت تأثیر این سندروم قرار گرفته است.
دلایل و عوارض ابتلا به سندروم ری در کودکان
دلایل و عوارض ابتلا به سندروم ری در کودکان آمارها نشان می‌دهند بیش از 90 درصد موارد زمانی این اتفاق می‌افتد که برای درمان ویروس یا عفونت از (آسپرین) استفاده شود. در زمان ابتلا به این سندروم، سطح قند خون فرد کاهش ولی سطح آمونیاک خون افزایش می‌یابد و باعث می‌شود خون حالت اسیدی پیدا کند. اورژانسی‌ترین حالت برای این سندروم زمانی است که کودک شما دچار تشنج شود. درمان سریع و به موقع این سندروم جان کودکان و نوجوانان مبتلا را نجات می‌دهد.
واکسیناسیون کودکان علیه آنفلوانزا و آبله مرغان در کاهش بیماری‌های ویروسی و عفونی مؤثر است و نیاز به مصرف دارو برای درمان این نوع بیماری‌ها را کاهش می‌دهد. همچنین مطالعه اطلاعات روی دارو می‌تواند باعث افزایش آگاهی افراد شود. تغییرات رفتاری کودک، بی‌حالی، خواب آلودگی بیش از حد، تنفس نامنظم و سریع، نداشتن ذوق و شوق گذشته، ضعف عضلانی و حرکتی، گیجی، استفراغ و در نهایت تشنج از علائمی هستند که نشان‌دهنده این سندروم به شمار می‌آیند.
روش تشخیص سندروم ری
تشخیص و درمان این سندروم بستگی به میزان آسیب به مغز و مدت زمان آن دارد. در اغلب موارد این بیماری در اواخر پاییز و اوایل زمستان رخ می‌دهد. در اغلب کشورها مصرف آسپرین برای افراد زیر 18 سال ممنوع شده و از آسپرین فقط در درمان سندروم کاوازاکی استفاه می‌شود.
از آنجا که علت اصلی این سندروم مشخص نیست، تشخیص و درمان قطعی آن نیز مشخص نیست. پزشکان معمولاً از آزمایش خون، آزمایش غربالگری، نمونه‌گیری از کبد، اسکن توموگرافی و تصویربرداری مغناظیسی یا همان MRI استفاده می‌شود. جهت درمان هم پزشکان تلاش می‌کنند تورم و فشار روی مغز را کاهش دهند. در صورت عدم درمان به‌صورت کامل عوارض زیر ممکن است رخ بدهد:
- حافظه و تمرکز ضعیف
- اختلال در گفتار و شنیدار
- اختلالات حرکتی
- ناتوانی و یا اختلال در کارهای روزمره مانند دستشویی رفتن، لباس پوشیدن و غیره
دلایل ابتلا به سندروم ری
دلایل ابتلا به سندروم ریعلت اصلی این سندروم مشخص نیست. اما چیزی که در علم پزشکی به اثبات رسیده، این است که در صورتی از آسپرین و داروهای مشابه آن جهت درمان بیماری‌هایی مثل سرماخوردگی، آبله مرغان و آنفلوانزا استفاده شود، این سندروم می‌تواند در کودک یا نوجوان ایجاد شود. یکی از بدترین عادات انسان‌ها استفاده خودسرانه و بدون آگاهی از داروها و به‌ویژه آسپرین است.
روی بسیاری از داروها از جمله آسپرین به وضوح نوشته شده که از مصرف خودسرانه دارو خودداری کنید. عدم استفاده از آسپرین در کودکان در دو کشور آمریکا و انگلستان در دهه 1980 کاهش 90 درصدی این سندروم را به دنبال داشت. یکی دیگر از دلایل ابتلا به این سندروم رویارویی و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مثل تینر و سموم کشاورزی به‌مدت طولانی است. در این موارد، استفاده از ماسک می‌تواند خطرات آن را تا حد قابل توجهی کاهش دهد. عامل دیگر در ایجاد این سندروم اختلالات متابولیسمی مادرزادی است. در این شرایط بدن نمی‌تواند اسیدهای چرب را تجزیه کند چون آنزیم مورد نظر یا موجود نیست یا به‌درستی کار نمی‌کند. این مورد جزو موارد ارثی و مادرزادی است. برای تشخصی این اختلال متابولیسمی کودکان و نوجوانان باید آزمایش غربالگری بدهند.
نتیجه‌گیری
سندروم ری یک اختلال در عملکرد مغز است که اغلب پس از درمان بیماری‌هایی مثل سرماخوردگی، آبله مرغان و آنفلوانزا توسط آسپرین ایجاد می‌شود. البته اختلالات متابولیسمی مادرزادی، قرار گرفتن در معرض سموم کشاورزی، علف کش‌ها، تینر و سایر مواد شیمیایی به‌مدت طولانی از دیگر دلایل ابتلا به این سندروم هستند. این سندرم بیشتر در افراد زیر 18 سال اتفاق می آفند. علل، تشخیص و درمان دقیقی برای این بیماری وجود ندارد. خودداری از مصرف خودسرانه داروهایی مانند آسپرین و افزایش آگاهی والدین، خطر ابتلا به این سندروم را کاهش می‌دهد. اقدام سریع و به موقع والدین می‌تواند در درمان این بیماری بسیار مؤثر باشد.
